Klapy oddymiające

Na co należy zwrócić uwagę przy doborze klap oddymiających?

Oddymianie to system, który wykorzystuje zjawisko unoszenia gorącego dymu do góry i jego koncentrację w wyższych przestrzeniach pomieszczeń w czasie pożaru. Ma ono na celu przede wszystkim usuwanie dymu poprzez otwarcie klap oddymiających dachowych, a tym samym ułatwienie bezpiecznej ewakuacji poprzez utrzymywanie dolnej części pomieszczeń

bez dymu, ułatwienie działania akcji ratowniczej, zapewnienie ochrony konstrukcji budynku przed przegrzaniem i zniszczeniem, zmniejszenie pośrednich strat pożarowych spowodowanych dymem i gorącymi gazami pożarowymi, zapobieganie uduszeniu

i zatruciu osób przebywających w danej przestrzeni budynku.​

Właściwy dobór klap oddymiających oraz ich wyposażenie będzie mieć ogromny wpływ na prawidłowe funkcjonowanie systemu oraz współdziałanie z innymi urządzeniami.

Na początek należy zadać pytanie w jakim budynku, jak wysokim

i o jakim przeznaczeniu będą montowane klapy oddymiające.

Następnie wyliczyć wymaganą czynną powierzchnię oddymiania i powierzchnię geometryczną do napowietrzania. Na tej podstawie należy dobrać ilość klap, wymiary, sprawdzić spadek dachu, dobrać urządzenia do napowietrzania. Aby zwiększyć czynną powierzchnię oddymiania można dodatkowo zamontować owiewki / wiatrownice i / lub dysze kierujące. Klapy dobieramy do otworów w dachu, biorąc jednak pod uwagę czy będą posiadać podstawę prostą czy też skośną, a ta druga będzie zmniejszać czynną powierzchnię oddymiania. W przypadku dużych otworów będą stosowane klapy dwuskrzydłowe, które będą posiadały dwa siłowniki. Ważna jest również lokalizacja klap na dachu i czy w ich obrębie nie będzie zamontowanych dodatkowych urządzeń (wentylatory, rury, kominy itd.). Klapy punktowe jednoskrzydłowe otwierają się bowiem na kąt powyżej 140 stopni i po otwarciu skrzydła mogą kolidować z innymi elementami. Podstawy klap oddymiających mogą być pomalowane na dowolny kolor dostępny w palecie RAL. Można dobrać również szereg akcesoriów dodatkowych, takich jak: siatka zabezpieczająca przed upadkiem, krata antywłamaniowa, siłownik do wentylacji czy wyłącznik krańcowy.

Należy również ustalić czy klapy będą służyć wyłącznie do oddymiania, czy też dodatkowo do przewietrzania, ewentualnie do wyjścia na dach.

W przypadku samego oddymiania mamy do wyboru system pneumatyczny (ze względu jednak na termiczne wyzwalanie niedopuszczalny na klatkach schodowych), system pneumatyczno - elektryczny lub system elektryczny. Przy dużej ilości klap zazwyczaj tańszym rozwiązaniem przy zakupie będzie system pneumatyczny, jednak w eksploatacji ze względu na konieczność sprawdzenia działania urządzeń i odpalenia naboju CO2, będzie dużo droższy. Do celów przewietrzania szczególnie gdy klapy będą zlokalizowane nad halą produkcyjną czy magazynową, ważne jest również zastosowanie centrali pogodowej z czujnikiem deszcz/wiatr. Jest to niewielki dodatkowy koszt, ale to rozwiązanie może zapobiec zalaniu hali lub wyrwaniu skrzydeł klap w przypadku silnego wiatru lub deszczu w przypadku, gdy Użytkownik zostawi klapy otwarte w celu przewietrzenia.

W przypadku klapy z funkcją wyłazu zazwyczaj montuje się dwa siłowniki po bokach klapy. Klapa jednak musi być na tyle duża, by wyjście na dach miało szerokość min. 80cm.

Najczęściej dobierane są klapy z wypełnieniem w kolorze mlecznym w postaci poliwęglanu komorowego lub kopułki akrylowej. Możliwe jest również wypełnienie przezroczyste akrylowe lub poliwęglanowe, ewentualnie nieprzezroczyste w postaci płyty warstwowej.  Ważny jest również wymagany współczynnik przenikania ciepła i na jego podstawie dobierana jest odpowiednio grubość i rodzaj wypełnienia.

Należy również pamiętać do czego będzie montowana podstawa klapy oddymiającej i czym obrobiona w celu jej odpowiedniego przygotowania produkcyjnego. Bardzo ważne jest również by podstawa klapy po obrobieniu wystawała ponad połać dachową min. 30 cm.

Istotna jest również odległość pomiędzy klapami. Wzajemne odległości pomiędzy klapami nie mogą być mniejsze niż suma dłuższych boków lub średnic obu klap oraz większe niż 20 m. To rozwiązanie jest jednak czasami trudne do spełnienia w przypadku dużych klatek schodowych i konieczności umieszczenia nad nimi np. dwóch klap oddymiających. Bardzo ważny jest również dobór elementów elektrycznych, sterujących klapami oddymiającymi np. dobór ilości czujek i przycisków do ręcznego uruchamiania w zależności od wielkości pomieszczania i ilości kondygnacji. Dobierając przyciski do oddymiania na klatkach schodowych należy również pamiętać by na pewno znajdowały się one na ostatniej i pierwszej kondygnacji oraz na pośrednich co drugą kondygnację licząc od góry, na kondygnacjach podziemnych (jeśli występują), a w szybach dźwigów na najniższej i najwyższej kondygnacji nadziemnej. Dodatkowo przy doborze czujek dymowych należy uwzględnić jak szeroka jest dusza klatki schodowej. Ten fakt jest istotny ze względu na możliwość swobodnego przemieszczania się dymu poprzez otwory pomiędzy biegami schodów lub też może utrudniony przepływ. Bardzo ważne jest również ile Amper pobiera każdy siłownik do klapy. To bowiem jest niezbędne przy doborze odpowiedniej centrali do oddymiania, której lokalizacja musi być również przemyślana ze względu na konieczność dostępu do niej w przypadku awarii i przeglądów serwisowych.

Skutecznego oddymiania nie będzie również bez napowietrzania, którego geometryczna powierzchnia musi być co najmniej o 30% większa niż suma geometrycznych powierzchni wszystkich klap do oddymiania, w odniesieniu do powierzchni przestrzeni poddachowej. Możliwe jest tu wliczenie okien w dolnej części pomieszczenia oraz drzwi, które w przypadku pożaru dadzą się otworzyć od zewnątrz.

W przypadku konieczności podłączenia systemu oddymiania do SSP należy również przewidzieć jaki będzie potrzebny styk.

Bardzo ważny jest również dobór odpowiedniego okablowania do systemów oddymiających lub oddymiająco – przewietrzających, zgodnie z wymaganymi przepisami i wytycznymi Producenta oraz posiadane dokumenty dopuszczające.

Bez kompletacji tych elementów i urządzeń może okazać się, że system oddymiania nie będzie sprawny lub nie będzie spełniał swojej funkcji. Warto też zwrócić uwagę czy na obiekcie nie ma systemów wzajemnie się wykluczających.